KUNSTEDUCATIE

wat is dat?

’t zijn een stelletje verzamelaars
Aan het friemelen geslagen
‘k heb lopen observeren vandaag
Stellen ze tevreden samen
Kijk, een worm op de weg
En de duif is dood
Nu ben ik een kunstenaar
Vergeten om het mooi te maken

Ik wil buiten de lijntjes schrijven
Zeggen wat ik dacht is goed
Opdat de drang naar keurig recht
En perfecte controle verdwijnt in het niks
Want mensen zijn niet voor kamers met kale muren
En straten zo schoon dat het pijn doet
De regels zitten krap
Ik heb de mens lief
Daarom veracht ik zij die dat verknallen
Stil zitten
Recht lopen
En je gedragen zoals het behoort
Het kwaad in de wereld is niet eerder zo keurig geweest
Ik wil dat je schreeuwt, de boel besmeurt en durft te vragen.
Doe eens gek
Je doet al normaal genoeg
Wit is geen kleur
Schoon is geen doel
Wit Is leeg
En schoon een tunnel zonder eind
Creëer je eigen goden
Maak de zin van je bestaan
Bedenk
Doe iets! Doe iets! Maak iets!
Zeg iets!
Durf iets!

Op welke wijze kan kunsteducatie geboden worden dat verreweg van kapitalistisch denken
doordrongen is?

Om antwoord te formulieren op deze vraag zal ik ten eerste het kapitalistische denken definiëren.
Nu denk ik over de nadruk op het maken van een product, targets, etc. Hiervoor zal ik
waarschijnlijk gebruik maken van Karl Marx en zijn ideeën over het productieproces. Daarnaast zal
ik gebruik maken van de theorie van Theodore Adorno, met name het boek ‘De dialectiek van de
verlichting’ en het mythologische denken dat sinds de verlichting ten onder is gegaan. Vervolgens
zal ik de kinderen op mijn stageplek The Beach observeren in de wijze waarop zij maken, en naar
verwachting kapitalistische denken opsporen. Ik hoop daarnaast ook, juist omdat zij nog kind zijn,
andere manieren van denken te bespeuren en daardoor geïnspireerd raken.

Ook ben ik geïnteresseerd om de kunsteducatie dat mij geboden wordt op de Willem de Kooning
te observeren. Een kunstacademie in een voormalig bankgebouw, poëtisch is het in ieder geval!
Ik verwacht en hoop op bevrijding in het maken als het kapitalistische denken los wordt gelaten.
Ofwel, meer creativiteit = meer vrijheid! Ik ben door ideologie gedreven! Ik wil een
wereldverbeteraar zijn!

Ik vind het een urgente vraag omdat volgens ‘Een kwarteeuw onderzoek naar kunst- en
cultuureducatie in Nederland’ (2002) door Marie-Louise Damen, Folkert Haanstra en Hendrik
Henrichs huidig onderzoek in kunsteducatie niet meer berust op een theoretische kader. Is dat een
zorgelijk verlies? Wat gebeurd er als er wel zo een kader geboden wordt? Daarnaast is het huidige
politieke klimaat zorgelijk, en ik geloofd dat mensonterend beleid een gevolg is van gebrek aan
goede educatie. Kunst zou volgens dit onderzoek nu in dienst staan van vormingsdoelen als
persoonlijkheidsontplooiing en maatschappelijke bewustwording. Maar als we daar een meta
perspectief in nemen: dient ook niet de manier waarop dat gedaan worden van de
maatschappelijke norm te worden ontdoen?

Daarnaast wil ik dat mijn eigen onderzoek ook het kapitalisme overstijgen zal (indien mogelijk). Ik
merk dat ik neig naar erg theoretisch inbouwen, maar hoop dat ik in het onderzoeken de vrijheid
vind die de academie mij aanreikt (en niet al te universitair bezig ga). Waarschijnlijk zal ik mij
richten op het maken van films, omdat dat een discipline is waar ik graag meer in wil leren! Vooral
omdat het veel ruimte biedt om te experimenten met beeld, taal en een mix van allerlei disciplines.
Zo zal ik wellicht kostuums maken, een experiment in de publieke ruimte uitvoeren of een object in
elkaar lassen.

‘Een kwarteeuw onderzoek naar kunst- en cultuureducatie in Nederland’ (2002)
Door Marie-Louise Damen, Folkert Haanstra en Hendrik Henrichs

1. In 1973: publicatie van onderzoeksprogramma ‘kunstzinnige vorming in Nederland’.
2. Kunst staat in dienst van vormingsdoelen als persoonlijkheidsontplooiing en maatschappelijke bewustwording.
3. Optimisme over de rol die onderzoek bij de maakbaarheid van de kunsteducatie kon spelen.
3.1 (onderzoeken bij kunsteducatie is dat nou bullshit voor die kunsteducatie of wat?)
4. Meeste onderzoek is in opdracht voor de rijksoverheid gedaan.


Theoretische achtergronden van kunstzinnige vorming (84-84)
Jaren 50:
Beeldende vorming was vanaf de jaren vijftig sterk bepaald door de Vrije Expressiebeweging.
> gebaseerd op dieptepsychologie van Jung en sociale filosofie van Dewey.
De persoonlijk gerichte fantasieopdrachten van de vrije expressie zijn een vlucht uit de maatschappelijke werkelijkheid (volgens de Visuele Kommunicatie). Het is een burgerlijke stroming.

Jaren 60-70:
De dialectische didactiek.
> gebaseerd op fenomenologische filosofie en psychologie (Heidegger en Merleau-Ponty)
Stelt grote kunstwerken uit de West Europese traditie tot voorbeeld. Daardoor krijgt de gevestigde cultuur, gebaseerd op waarden en opvattingen van de heersende klasse een schijnbare algemene geldigheid. Marcuse: de affirmatieve cultuur, de ideologie van de burgerlijke samenleving.

Jaren 70:
Visuele Kommunikatie
> klassieke marxisme en het neomarxisme van de Frankfurter Schule en ‘kritische’ psychologie van onder meer Holzkamp.
Wetenschappelijke fundament wordt bekritiseerd, gaat uit van een simplificering van de zintuiglijkheid en visuele overdracht.

Midden jaren 70: meer pragmatisch georiënteerde wetenschappelijke didactiek.
Aandacht voor een wetenschappelijk gefundeerde didactiek ging samen met de opkomst van de onderwijskunde als discipline.
- Termen zoals doelen, beginsituatie, leerinhouden, werkvormen, leermiddelen en evaluatie
>> Onderwijskundige benadering wordt steeds meer beïnvloed door de cognitieve wetenschappen

(86) Cognitieve psychologie =
Waarnemen: mensen vormen interne, mentale representaties van de buitenwereld
Geheugen: het opslaan van deze symbolische informatie
Probleem oplossen: manipuleren
!! Beperkt bezig geweest met kunstenaars, visuele waarneming, visuele denken etc.


(87)
Meta cognitieve: centraal staat de kennis en opvattingen die iemand heeft over zijn eigen cognitief functioneren (denken, leren, onthouden, toepassen) en de manier waarop dat functioneren gestuurd kan worden.

Constructivisme: leren wordt niet beschouwd als een passief opnemen of overnemen, maar als een actief congruerend proces.

Eerste onderzoeksvoorstel

Theoretisch onderzoek

Punt 3!
Leren is gesitueerd in een brede maatschappelijke context.

https://npo.nl/start/serie/kinderen-van-rutte/seizoen-1/de-kinderen-van-rutte_2/afspelen

Zie hieronder de desbetreffende maatschappelijke context.

De kansongelijkheid in Nederland wordt ontkend, komt duidelijk aan bod in deze documentaire.